کد مطلب:19519 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:6

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

تزكيه در اصطلاحات تربيتي چه جوانبي از سازندگي را عهده دار است ؟

تزكيه ، واژه اي است كه از آيات قرآن گرفته شده است . در آيه 2 ، سوره جمعه ، به وضوح بر اين مرحله از تربيت ديني تأكيد شده است .
تزكيه ، يعني پاك بودن يا به عبارتي روشن تر آزادي از وابستگي هاست . و اين امر ، اوّلين مرحله براي رسيدن به حدّ مطلوب از اخلاق ديني است .
انساني كه اسير هواي نفس ، دنيا طلبي ، عادات بد ، تعصبات بي اساس و تأثير محيط باشد ، نمي تواند به مقصد برسد . جالب توجّه است كه يكي از اصلي ترين وظايفي كه براي انبيا ذكر شده ، بعد از هدايت اعتقادي ، برداشتن زنجير اسارت ها از دل و دست آدمهاست : « يضع عنهم اصرهم و الاغلال التي كانت عليهم ؛ ( پيامبران ) سنگيني ها و زنجيرهايي كه بر آدمهاست برمي دارند . » اين مرحله براي پاك شدن ظرف ( يعني انسان ) مؤمن است تا مظروف ( يعني مراحل بعدي ، مثلاً آموزش ها و{P - سوره اعراف ، آيه 157 . P}
آگاهي ها ) را ضايع نكند . زيرا اگر ظرف پاك نباشد ، هر چه در آن بريزند مي آلايد و فاسد مي كند .
انسان در اين مرحله ، از اساسي ترين مراحل تربيت ديني ، بايد از كشش هاي نفساني ، وسوسه هاي شيطان و جذابيت هاي دنيا رها شود . پس خودسازي ، به دليل جاذبه هاي معنوي و عشقي كه در دل انسان به وجود مي آورد ؛ وي را از دل سپردن به ظواهر حقير دنيا باز مي دارد . قرآن اين مطلب را به زيباترين وجه تصوير نموده است : « الذين آمنوا اشدّ حبا للَّه ؛ كساني كه ايمان آورده اند شديدترين حبّ و كشش را به سوي خدا دارند » . حاصل اين شدّت محبّت ، تحت شعاع قرار گرفتن ديگر جاذبه ها و آزادي مؤمن است . امام علي « عليه السلام » به زيبايي آنچه را كه بايد از اين آيه فهميد توصيف كرده اند : « عظم الخالق في انفسهم فصغرمادونه في اعيهنم ؛ بزرگي خداوند در آنها ، ديگران را در چشمهايشان ( متقين ) حقير و كوچك نموده است » .
البته تزكيه منافاتي با استفاده از امكانات دنيا ندارد ؛ زيرا مؤمن بعد از معرفت ، امير دنياست ، نه اسير آن .